กระถินเทศ
Acacia farnesiana (L.) Willd.

ชื่อวงศ์ : LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE

ชื่อสามัญ : Sponge Tree, Cassie Flower, Sweet Acacia

ข้อมูลพรรณไม้

ชื่อพื้นเมือง 

กระถิน (ภาคกลาง), กระถินเทศ กระถินหอม คำใต้ ดอกคำใต้ (ภาคเหนือ), เกากรึนอง (กาญจนบุรี), ถิน (ภาคใต้), บุหงาเซียม(มลายู-ภาคใต้), บุหงาละสะมะนา (ปัตตานี), บุหงาอินโดนีเซีย(กรุงเทพฯ), มอนคำ (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน)

ชื่อวิทยาศาสตร์ 

Acacia farnesiana (L.) Willd

ชื่อวงศ์ 

LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE

ชื่อสามัญ

Sponge Tree, Cassie Flower, Sweet Acacia

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ไม้พุ่ม สูง 2-4 ม. ลำต้นและกิ่งสีน้ำตาลหรือน้ำตาลเทา มีช่องอากาศสีน้ำตาลหรือสีนวลกระจายอยู่ทั่วไป กิ่งมักคดไปมาแต่จะยืดจนเกือบตรงเมื่อเจริญขึ้น ใบประกอบแบบขนนกสองชั้น เรียงสลับ มีขนอ่อนนุ่มประปราย ก้านใบประกอบและแกนกลางใบประกอบด้านบนเป็นร่องตามยาวตลอดแนว แกนกลางใบประกอบยาว 2-8 ซม. ก้านใบประกอบยาว 1-1.5 ซม. มีต่อมเล็กกลมนูน 1 ต่อม อยู่ประมาณกึ่งกลางของความยาวก้านใบ ที่โคนก้านใบมีหูใบแปลงรูปเป็นหนามแหลมตรงและแข็ง 1 คู่ ยาว 0.5-3 ซม. ใบประกอบแยกแขนง 2-8 คู่ ส่วนใหญ่จะเป็น 5-6 คู่ แต่ละแขนงกว้างประมาณ 1 ซม. ยาว 1.5-3 ซม. ก้านแขนงสั้นมาก แต่ละแขนงมีใบย่อย 8-21 คู่ เล็กมาก รูปขอบขนานแคบ กว้างประมาณ 1 มม. ยาว 2-8 มม. ปลายแหลมหรือเป็นติ่งหนาม โคนตัดหรือมน เบี้ยว ขอบเรียบ ก้านใบย่อยสั้นมากหรือไม่มี ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่น สีเหลือง ออกเดี่ยวๆ หรือเป็นกลุ่มตามง่ามใบกลุ่มละ 2-5 ช่อ แต่ละช่อประกอบด้วยดอกเล็กๆ จำนวนมาก เส้นผ่านศูนย์กลางช่อดอก 1-2 ซม. มีใบประดับเล็กๆ เรียงเป็นวงอยู่ด้านล่างของช่อดอก ก้านช่อดอกยาว 2.5-4 ซม. ดอกเล็กสีนวล กลิ่นหอมมาก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ยาวประมาณ 1 มม. โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอก 5 กลีบ ยาวประมาณ 3 มม. โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยกจากกัน เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก สีเหลือง ยาว 5-8 มม. ฝักตรงหรือโค้งเล็กน้อย รูปทรงกระบอก ยาว 4-7.5 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง 1-2 ซม. โคนฝักสอบ ปลายแหลม ผิวเรียบ ระหว่างเมล็ดคอดเข้าเล็กน้อย ฝักแก่ไม่แตก มีประมาณ 15 เมล็ด เรียงเป็น 2 แถว เมล็ดเล็ก สีน้ำตาลเป็นมัน รูปรี กว้างประมาณ 6 มม. ยาว 7-8 มม.

ประโยชน์

ในฝรั่งเศสปลูกเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมทำน้ำหอม เป็นพืชสมุนไพรโดยใช้เปลือกเป็นยาฝาดสมาน แก้ไอ และริดสีดวงทวาร รากใช้แก้โรคไขข้ออักเสบ ทำให้อาเจียน ใช้พอกแก้บวม ต้มรวมกับขิงใช้อมบ้วนปากแก้เหงือกอักเสบและมีเลือดออก ดอกใช้เป็นยาแก้เกร็งและเป็นยาฆ่าแมลง ใบใช้เป็นยาพอกแผล ยางที่ได้จากลำต้นมีคุณภาพดีนำมาใช้ทางด้านเภสัชกรรมเป็นสารแขวนลอย ฝักนำมาใช้เป็นสีย้อมแบบการใช้น้ำฝาดและทำหมึก น้ำมันดอกกระถินเทศใช้แต่งกลิ่นอาหาร เครื่องดื่ม ขนมหวาน และลูกกวาด แต่ต้องใช้ในปริมาณต่ำ

ข้อมูลเพิ่มเติม

ถิ่นกำเนิด

พรรณไม้พื้นเมืองของทวีปอเมริกาเขตร้อน

การกระจายพันธุ์

เขตร้อนทั่วโลก

การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย

นำเข้ามาปลูกในประเทศไทยนานมาแล้วและแพร่กระจายพันธุ์ไปทั่วทุกภาค

สภาพนิเวศน์

ที่ลุ่มที่มีน้ำท่วมถึงและตามริมฝั่งน้ำ ปลูกกันทั่วไปในเขตร้อนและเขตกึ่งร้อน

เวลาออกดอก

ออกดอกเมื่ออายุประมาณ 3 ปี ออกดอกระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงมีนาคม

เวลาออกผล


การขยายพันธุ์